تجزیه به عامل‌ها و علیت در ژنوتیپ‌های مختلف برنج

به منظور بررسی ارتباط صفات مختلف با عملکرد دانه، تعداد 100 لاین و رقم از ارقام بومی و اصلاح شده برنج در قالب طرح لاتیس ساده 10×10 مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه 20 شامل عملکرد دانه و اجزای آن و خصوصیات مورفولوژیک بوته و دانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. ضرایب همبستگی ساده‌ بین عملکرد دانه با صفاتی مثل تعداد روز تا 50 درصد گلدهی، تعداد خوشه، عرض برگ پرچم، تعداد کل دانه، تعداد کل پنجه و بوته مثبت و معنی‌دار بود. نتایج حاصل از تجزیه به عامل‌ها نشان داد که 6 عامل اصلی و مستقل، 87 درصد تغییرات کل داده‌ها را توجیه می‌نمایند. به‌طوری که در چهار عامل تحت عنوان عامل مرفولوژی گیاه، شکل و اندازه، عملکرد و اجزای آن و پرشدن دانه نامگذاری گردیدند. در عامل عملکرد و اجزای آن صفات مهمی مثل تعداد پنجه بارور، وزن بوته، تعداد دانه پر قرار گرفتند. که همبستگی بین این خصوصیات معنی‌دار بود. نتایج حاصل از تجزیه علیت بیانگر آن بود که صفت وزن بوته به دلیل دارا بودن اثر مستقیم زیاد و بالا بودن اثرات غیر مستقیم صفات دیگر از طریق این صفت می‌تواند یک شاخص در جهت افزایش عملکرد دانه مطرح باشد.